Kuvayi Milliye Nedir, Ne Zaman ve Nerede Kuruldu?
Kuvayi milliye kurtuluş savaşının ilk savunma atağını gerçekleştiren ve yapan kuruluşudur. 1918 yılında kurulan kuruluş, yaklaşık üç yıl etkin hizmet vermiş ve 1921 tarihinde bazı sebeplerden dolayı dağılmak zorunda kalmıştır. Osmanlı devlet sınırlarında Ankara hükümetine bağlı olarak, kurtuluş direnişini yerine getirmeye çalışmışlardır. Kuvayi milliye ilk olarak 1918 yılında Hatay dörtyol üzeri çıkan harpte Fransızlara karşı yapılmıştır.
Güney cephesini savunan ve geneli halktan oluşan yarı askeri güçler, ilk silahlı direniş boyutuna da geçmişlerdir. Güney cephesi üzerinde yaşanan sorun kuvayi milliye tarafından başarıyla halledilince, Kurtuluş harbi bu kez Yunanlılarla birlikte Batı Anadolu’ya sıçramıştır. Batıda yaşanan savaşın daha da büyümemesi ve ilerlememesi adına bazı subay askerlerinde, kuvayi milliye örgütüne katılımıyla vur kaç taktiği destek gelene kadar uygulanmıştır. Buradan da zaferle ayrılan kuvayi milliye, meclis onayı ile birleştirilip, birinci inönü savaşında düzenli orduya dönüştürülmüştür.
Kuvayi Milliye’nin Özellikleri Nelerdir?
Birinci dünya savaşından ağır yenilgiyle çıkan Osmanlı devleti, itilaf devletleri tarafından yapılan mondros ateşkes antlaşma maddelerini imzalamak zorunda kaldılar. Bu anlaşmanın beraberinde getirmiş olduğu ülke bağımsızlığının zedelenmesi, ordunun terhis edilmesi, hükümetin işgallere sessiz kalması, Anadolu ve İzmir işgali gibi maddeler sebebiyle ortaya çıkan bir kurtuluş savaşı, halkın özgürce yaşama isteğiyle beraber kuvayi milliye halk direnişine dönüşmüştür. Bundan dolayı kuvayi milliyenin özellikleri şu şekildedir.
• Kuvayi milliye, kurtuluş savaşının ilk direniş ve silahlı örgütüdür.
• Kuvayi milliye, milli mücadele harbinde bölgesel olarak hareket etmiş, direniş unsurlarıdır.
• Kurtuluş savaşının baş gösterdiği ilk zamanlarda, her bölgesel kuvayi milliye örgütü kendi bölgesini düşmandan arındırmaya çalışmıştır. Bu yüzden bir merkez ya da hükümete bağlılıkları bulunmamaktadır.
• Birinci İnönü savaşına kadar düzenli ordu kuruluncaya denk, ülkenin savunma üssünü gerçekleştirmişlerdir.
Kuvayi Milliye Nasıl Dağıldı?
Kuvayi milliye hareketinin dağılmasının en büyük sebebi, direniş kuvvetleri arasında bir bağlılık ve de iletişiminin bulunmamasından kaynaklanmaktaydı. Bunun haricinde kuvayi milliye örgütü, içinde yer alan bazı subay ve askeri güvenliklerin dışında, savaş tekniğini bilen kişilerden yeteri kadar oluşmuyordu. Düzensiz olarak hareket eden direniş grubu, düşman işgallerini tamamen sona erdirecek bir güce ve askeri kapasiteye de sahip değildi. Tüm bu nedenlerin üzerine düzenli ordu sistemine geçişle de beraber yer yer çıkan kuvayi milliye isyanları da, örgütün dağılmasında büyük bir etken rol oynadı. Kısacası devletin hukuk sistemine ters düşerek kuvayi milliye içerisinde yapılan cezalandırma sistemleri ve ayaklanmalar, direniş kuruluşunun sonunu getirdi.
